'Ik ben de Verlosser niet' van Johannes van der Sluis genomineerd voor de J.C. Bloem-Poëzieprijs
De andere titels op de shortlist zijn Massastrandingen van Moya De Feyter en Fantoommerrie van Marieke Lucas Rijneveld.
Uit het juryrapport: 'Ik ben de Verlosser niet van Johannes van der Sluis (1981) heeft veel vaart. Deze poëzie leunt eerder aan bij inmiddels dode mede-Rotterdammers als Cornelis Vaandrager en Jules Deelder dan bij generatiegenoten. Ik ben de Verlosser niet is een soort – ten dele krankzinnige, bijna psychotische – trip, een ‘stream of consciousness’, een odyssee. Zijn omzwervingen voeren hem door de straten van Rotterdam; hij strandt – onvoorzien – in de psychiatrische kliniek Delta te Poortugaal. Van de mondingsstad aan de Maas gaat het verder: naar het Italiaanse kuuroord in de bergen Merano, naar Bolzano, naar het Duitse Heidelberg, om uiteindelijk weer in Rotterdam aan te spoelen. Wordt een ‘kuur’ ook daadwerkelijk gevonden – genezing, heling, verlossing?
Halverwege de bundel, in afdeling twee, ‘Delta’ (vanuit de tbs-kliniek in Poortugaal), begint deze poëzie werkelijk indringend te worden, urgent. ‘In een stormachtige nacht / van 12 op 13 juni / de hoop op slaap / had ik al een paar dagen opgegeven / stond ik op / alsof ik geroepen werd / en begon mijn appartement / op de vierde verdieping / te verbouwen’. En: ‘ik had gevraagd / mag ik dit doen? / en hoorde een stem zeggen / ja dit mag’. De ik wierp ook ‘een hemelsblauw schaaltje / uit Helsinki / naar beneden / in de aarde / het bleef heel’. De vraag is of de ik zelf, aan het eind van de reis, óók heel zal blijken te zijn?
De afdeling ‘Delta’ is het hoogtepunt van de bundel (en het psychisch dieptepunt van de ik). Ze bevat regels als: ‘niemand hier / is crimineel / mensen zitten hier / voor niets’; ‘dan moeten we terug / want A.M. mag maar een halfuur / wegblijven’; en ‘hij praat zacht / als hij niet woedend is’ (die tweede regel is omineus en veelbetekenend). Deze hoekige en zakelijke regels worden doorsneden door liefdevol, teder, dromerig, en soms surrealistisch aandoende beelden als: ‘op het trappetje / dat het water inloopt / kijk ik naar de vrachtboten’; ‘ze heeft last / van vocht / in haar voeten / ik leg mijn handen erop / bij de rivier / staan paarden / met hun verzorgers’.
Zo is er pijn, verdriet, maar er is ook iemand die de ander verzorgt. Misschien is er geen verlossing of redding mogelijk, maar wel soelaas, verzachting.
Een kleine kanttekening kan echter wel worden geplaatst: geregeld is deze poëzie wel érg rechtstreeks, ‘onbemiddeld’ vertellend; en is het enige formele kenmerk dat haar werkelijk tot poëzie maakt (en onderscheidt van een verhalende tekst) het enjambement – en dan ook nog eens vrij lukraak gekozen, namelijk telkens om de paar woorden.'
Uitreiking
Op 30 april 2021 zal de J.C. Bloem-poëzieprijs, groot € 2500,-, uitgereikt worden door de gemeente Steenwijkerland in Villa Rams Woerthe te Steenwijk. De jury van de J.C. Bloem-poëzieprijs bestaat uit Noraly Beyer (journalist, presentator, tekstschrijver, voorlezer), Hanz Mirck en Ester Naomi Perquin.
