Zelfstandig

Het was mijn moeders 69e verjaardag. De stoep van mijn ouders stond vol supersonische fietsen met ingenieuze sturen van mijn ooms en tantes. Heel lief; twee aan twee.
Eén oom werd gebeld op zijn Nokia en hoorde dat de 69-jarige slager uit een naburig dorp gestorven was. Elke keer als er iemand binnenkwam, was er het nieuwtje: Weet je wie er ook dood is? En kwam er aan mij de vraag: Is je vriend er niet?
‘Ben jij nu eigenlijk helemaal zelfstandig?’ vroeg de tante die als laatste binnengekomen was. Ze was maar tien jaar ouder dan ik.
‘Ja, ben jij helemaal zelfstándig?’ wilde toen ook mijn oom weten.
Was ik helemaal zelfstandig? Ik keek mijn oom en tante aan. Hoe zouden ze het precies bedoelen? Psychologisch, filosofisch, praktisch? Zelfstandigheid was een weids begrip. Aan de ene kant was ik zeker zelfstandig – financieel bijvoorbeeld – aan de andere kant zou ik nog graag wat zelfstandiger zijn – emotioneel om maar eens wat te noemen. Te vaak nog voelde ik me afhankelijk van wat anderen ervan vonden. Te vaak nog liet ik mijn oren hangen naar wat – wie dan ook – tegen mij had gezegd. Te vaak nog deed ik niet wat ik zélf wilde, maar wat ik dácht dat iemand anders van me wilde. Volstrekte autonomie was nog immer niet mijn deel, maar ik voelde me, sinds ik een eigen huis had, zelfstandiger dan ooit.
‘Ik namelijk niet hoor’, zei mijn tante voor ik iets had kunnen antwoorden, ‘ik kan geen hondenvoer bestellen!’
‘Jij kunt geen hóndenvoer bestellen?’
‘Nee, gek hè?’ zei ze. ‘Het eerste waar ik aan denk, als ik eraan denk dat ik alles alleen moet doen, is dat ik geen hondenvoer kan bestellen. Dat doet hij altijd.’ Ze wees naar mijn oom die net een stukje citroen-meringuetaart in zijn mond stak.
‘Dat kun jij zeker wel,’ zei ik.
‘En financiën’, zei ze, ‘daar weet ik ook helemaal niéts van!’|
‘Ook dat zal vanzelf gaan,’ zei ik.
‘Hoho,’ zei mijn oom met volle mond tegen zijn vrouw, ‘denk jij soms dat ik het niet lang meer maak? Wil jij daarom de laatste tijd ineens weten hoe het zit met de bankzaken?’
‘Het interesséért me ook eigenlijk totaal niet,’ riep mijn tante uit. ‘Financiën. Hondenvoer bestellen! Het interesseert me geen bal!’ Ze had drie verschillende taartpuntjes op haar bordje liggen. Ze keek ernaar.
‘Dat lijkt nu echt moeilijker dan het is,’ zei ik. ‘Maar zoiets dóé je dan gewoon.’
‘Ben jij haar nou een scheiding aan het aanpraten?’ zei een andere tante. Er werd gelachen.
Hondenvoer bestellen en financiën regelen, interesseerde mijn tante niets. Zolang haar man het hondenvoer bestelde en de financiën deed, hoefde dat ook niet. De noodzaak zou pas komen als ze er ooit alleen voor kwam te staan. Misschien was dat ook wel vroeg genoeg? Zolang hij het niet vervelend vond om hondenvoer te bestellen, waarom zou zij het dan moeten doen? Maar het zat haar waarschijnlijk toch niet lekker. Ze begon er niet voor niets over.
‘Zie jij je broer vaak?’ vroeg mijn oom.
‘Als er iets in mijn huis kapotgaat, bel ik hem,’ zei ik. ‘Hij woont dichtbij.’
‘Dat moet eigenlijk niet,’ zei mijn oom. ‘Dat moet je nu toch allemaal zelf kunnen.’
‘Zelfstandig zijn, is óók hulp durven vragen,’ zei ik. ‘Dat is misschien wel het moeilijkst.’
‘Als je het nu niet zelf probeert, kun je het straks nóg niet,’ zei mijn oom.
Dat was ook waar. Ik dacht na over wat ik allemaal zelf probeerde. Dat was bar weinig. Ik was een heel klein beetje handiger geworden. Tegenwoordig deed ik weleens iets met een schroevendraaier. Maar mijn praktische zelfstandigheid was nog altijd beneden peil. Het interesseerde me nauwelijks. Knagen deed het ook al niet echt. Behalve misschien wat andere mensen ervan vonden.

***

Deze column is eerder gepubliceerd in De Limburger. Lees ook Elke Geurts roman Ik nog wel van jou. Luister hier naar onze podcast met Elke Geurts over haar roman en scheiding.